ARAÇ TİP ONAYI

Tip onayı,  “Motorlu Araçlar ve Römorkları”, “İki veya Üç Tekerlekli Araçlar”, “Tekerlekli Tarım veya Orman Traktörleri” ve bu araçların aksam, parça, sistemleri ile birlikte bazı teknik üniteleri konusunda Avrupa Birliği’nin (AB) Eski Yaklaşım Direktifleri’nden uyumlaştırılarak yayımlanan yönetmelikler ile Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu (BM-AEK) regülasyonları kapsamına giren ürünlerin bu yönetmelik veya regülasyonlara uygun olduğunu ve gerekli bütün uygunluk değerlendirme faaliyetlerinden geçtiğini gösteren belgelendirme sistemidir.

Herhangi bir motorlu aracın, römorkun, motosiklet veya mopedin ve traktörün trafiğe tescili aşamasında gerekli olan Uygunluk Belgesinin düzenlenebilmesi için söz konusu araç tipinin “Araç Tip Onayı Belgesine” sahip olması gerekmektedir. 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’ nun 29. maddesi uyarınca, yapım safhasında, araçların tip onayı yönetmeliği ile buna bağlı diğer yönetmeliklerin yayımlanmasında ülkemizde Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı yetkilidir.

Araç Tip Onayı Numaralandırılması

Tip onayı belgelendirme işleminden geçen her ürüne ayrı bir tip onayı numarası verilir. Bu numaralandırma işlemi “Onay Kuruluşu” olarak adlandırılan kurum veya kuruluşlar tarafından yapılır. Onay kuruluşları, tip onaylarını “Araç Tip Onayı” ve “Aksam Tip Onayı” olmak üzere iki türde verebilmektedir. Aksam tip onayları, ilgili yönetmeliği veya regülasyonu bulunan araç aksamları, parçaları, sistemleri ile birlikte teknik ünitelerine verilir. Ülkemizde onay kuruluşu Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı'dır.

Motorlu Araçlarla İlgili Tip Onayı Mevzuatı

Bütün motorlu araçlar tip onayı mevzuatı ile ilgili olarak 96 adet Avrupa Birliği (AB) Direktifi ve 126 adet Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu (BM-AEK) Regülasyonu bulunmaktadır. AB direktiflerinin tümü uyumlulaştırılarak ülkemizde yönetmelik olarak yürürlüğe konulmuştur. Taraf olduğumuz BM-AEK regülasyonlarının sayısı ise 124’ dür.

Araç Tip Onayı işlemleri, ülkemizde yayımlanan ana yönetmelikler olan Motorlu Araçlar ve Römorkları Tip Onayı Yönetmeliği (MARTOY), Tekerlekli Tarım veya Orman Traktörleri Tip Onayı Yönetmeliği (TORTOY) ve İki ve Üç Tekerlekli Motorlu Araçların Tip Onayı Yönetmeliği (MOTOY) kapsamında, yukarıda belirtilen AB direktifleri veya regülasyonları göz önünde bulundurularak Bakanlığımızca yürütülmektedir. Araçların İmal, Tadil ve Montajı (AİTM) Hakkındaki Yönetmelik kapsamındaki tadilatlarla ilgili işlemler ise, Bakanlığımızca yetkilendirilen Türk Standardları Enstitüsü (TSE)  tarafından yapılmaktadır.

E ve e İşaretlemeleri

“e” işaretlemesi, araç ve araçların sistem, aksam veya ayrı teknik ünitelerinin AB’nin “Motorlu Araçlar ve Römorkları”, “İki veya Üç Tekerlekli Motorlu Araçlar” ve  “Tekerlekli Tarım veya Orman Traktörleri” konusundaki yönetmeliklere uygun tip onay belgeli olduğunu gösterir.

 “E” işaretlemesi, araçların aksam, parça, sistem ve ayrı teknik ünitelerinin 1958 Cenevre Andlaşması eki olarak yayımlanan BM/AEK regülasyonlarına uygun tip onay belgeli olduğunu gösterir.

 Aynı konuyla ilgili “e” ve “E” işaretlemeleri eşdeğer olarak kabul edilmektedir.

HANGİ ARAÇLAR,NEDEN TİP ONAY BELGESİ ALMASI GEREKLİDİR?

İmalatçı firmalar ürettikleri her ayrı tip Motorlu Araç, Motosiklet, Moped, Traktör, Römork ve Yarı römork için Araç Tip Onayı Belgesi almalıdır. İthal araçların da AT Tip Onayına veya Bakanlığımızca verilen Ulusal Tip Onayı Belgesine haiz olması gerekmektedir. AT Tip Onayı olan MARTOY, MOTOY ve TORTOY kapsamındaki araçlar için Ulusal Tip Onayı Belgesi alınmasına gerek yoktur. Eğer araç ithal ediliyorsa ve AT Tip Onayı belgesi varsa ithalatçı firma proforma fatura onayı için Türk Standardları Enstitüsü’ ne müracaat etmelidir.

L Kategorisi : Motosiklet

M Kategorisi: Otomobil,Otobüs, Minibüs, Midibüs

N Kategorisi: Kamyon, Kamyonet

O Kategorisi: Römork, Yarı Römork

AKSAM TİP ONAY

Aksam, sistem veya ayrı teknik ünite için Tip Onayı başvurusu imalatçı veya ithalatçı firma tarafından, ilgili regülasyon veya direktifte belirtildiği şekilde hazırlanmış olan bir tanıtım dosyası ve Teknik Hizmetler Kuruluşu (Teknik servis)  tarafından istenen diğer belgelerle Teknik servise yapılır.

Tip onayı için başvurulan aksam veya ayrı teknik üniteler, Teknik Servisler tarafından ilgili yönetmelik veya regülasyona göre test edilip test sonuçları Sanayi ve Ticaret Bakanlığımıza sunulur. Sunulan raporlar Bakanlıkca değerlendirildikten sonra, bu aksama, sisteme veya ayrı teknik üniteye Bakanlık tarafından Aksam Tip Onayı Belgesi düzenlenir.

ARAÇ TADİLAT PROJELERİ

Araçların İmal, Tadil ve Montajı (AİTM) Hakkındaki Yönetmelik kapsamındaki tadilatlarla ilgili işlemler , T.C. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı'nca yetkilendirilen Türk Standardları Enstitüsü (TSE)  tarafından yapılmaktadır.

Kamyon ve Kamyonet üst yapı ( Sac,Ahşap,Tente,Damper) , Römork, Yarı Römork, Karayolu uygunluk Belgesi (KUB), çeki demiri, motor değişimi, Okul Taşıtına tadil, Minibüsten Otobüse tadil, koltuk ve cam ekleme, Ambulans, Çöp Kasası, Silobas, Tanker, Kanal Açma ve Temizleme, Vidanjör, Sondaj Makinası,İtfaiye Aracı, Arazöz v.b.

Ayrıca Araç üst yapılarda, hidrolik sistem içeren ürünler (Damper, vinç v.b.) için ülkemizde Araç Projelendirme kapsamında zorunlu olarak istenen, firmanın uygunluk beyanı verebilmesi için gerekli olan teknik dosya hazırlanmaktadır.

SERİ TADİLAT BELGESİ

Aynı tipteki araçlar için aynı tadilatı yapan firmalar, Seri Tadilat Belgesi almalıdır. Böylece münferit projelendirme maliyetinden ve zamandan tasarruf edilmiş olur. Belge Türk Standardları Enstitüsü tarafından verilmektedir.

TİP ONAY BAŞVURUSU

10.04.2010 tarihinde 27548 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan 2010/1 sayılı tebliğ uyarınca motorlu araçlar için “Ulusal Tip Onayı” başvuruları Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’na yapılmaktadır.

Tip onayı başvuruları belge düzenlenecek ürünün imalatçısı olan firma veya imalatçı firmanın yetkili temsilcisi tarafından imalatçı firma adına yapılabilir.

Başvuru sırasında firma hangi yönetmelik veya teknik düzenleme kapsamında belge talep ettiğini ve birlikte çalışmayı planladığı Teknik Servis’i Bakanlığa yazılı olarak bildirir. Teknik Servis’ ler Bakanlık tarafından ilgili yönetmelik veya teknik düzenlemelere ait inceleme ve testleri gerçekleştirmek üzere yetkilendirilmiş kuruluşlardır.

Başvuru kabul edildikten sonra Bakanlık firmanın belirtmiş olduğu Teknik Servis’e inceleme ve deney talep ettiği yönetmelik veya teknik düzenlemeleri yazılı olarak bildirir.

Bakanlık tarafından gönderilen yazının Teknik Servis e ulaşmasının ardından, firma ve Teknik Servis gerekli inceleme ve deneyleri planlayarak gerçekleştirir.

Teknik Servis yapmış olduğu inceleme ve deneylerin ardından düzenlediği raporları bakanlığa sunar ve Bakanlık son değerlendirmelerin ardından Tip Onay belgesini düzenler.

ARMA DANIŞMANLIK,TİP ONAY BELGELENDİRME ÇALIŞMASIDA FİRMALARA GEREKLİ DESTEĞİ VERMEKTEDİR.