AVRUPA BİRLİĞİNİN TANIDIĞI TEK ÇEVİRİ STANDARTI TS EN 15038
Çeviri Kalitesinde Ülke Olarak Adımlarımız;
ISO 9001:2000 ve TS EN 15038 Standardı nedir? Çeviri Kalitesinde Ülke Olarak Adımlarımız
Bildiğiniz gibi EN 15038 (Translation Services Service Standards), CEN bünyesinde Mayıs 2006 başında resmen yürürlüğe girmeden önce kalitesini uluslar arası arenada kabul edilen bir sertifika ile belgelendirmek istediklerinde ilk başvurdukları kurum ISO oluyor ve bir takım çalışmalar ve denetimler sonucunda ISO 9001:2000 almaya hak kazanıyorlardı.
Öncelikle 9001:2000 gibi bir rakam gördüğünüzde bunun anlamı hakkında bilgilendirmek isterim. Ana hatlarıyla ISO 9000 bir standartlar bütünüdür. Amacı kurumların kalite yönetim sisteminin kurulması ve geliştirmedir. Bu belgeyi vermeye yetkili tek kurum ISO’dur. ISO 9001 ise bu sürecin sonunda verilen belgenin adıdır, diğer bir deyişle, bir kuruma ait kalite yönetim sistemlerinin kurulması esnasında uygulanması gereken şartların tanımlandığı ve belgelendirme denetimine tabi olan standarttır.Bu standardın alınmasını takiben her 5 sene içerisinde ISO tarafından denetlenmekte ve bunu kullanan kişilerin talepleri ve ihtiyaçları baz alınarak değişiklikler ve revizyonlar yapılmaktadır. İşte bu ISO 9001:2000’de bulunan sondaki: 2000 rakamı ise bu revizyonun 2000 yılında yapılıp, yayınlandığını gösterir versiyon tarihidir. Böylece ISO 9001:2000 versiyonu olarak anılır.
Kalite Yönetim Sistemleri-Temel Kavramlar,Terimler, Kalite Yönetim Sistemleri-Şartları, Kalite Yönetim Sistem-Performansının İyileştirilmesi İçin Kılavuz ve Kalite ve Çevre Tetkiki İçin Kılavuz adlı 4 basamaklı bir şemadan oluşmaktadır. İçindekiler ise 1-Kapsam, 2-Bilgi Referansları, 3-Terimler ve Tanımlar, 4-Kalite Yönetim Sistemi ( Zorunlu Şart), 5-Yönetim Sorumluluğu( Zorunlu Şart), 6-Kaynak Yönetimi( Zorunlu Şart), 7-Ürün Gerçekleştirme( Zorunlu Şart),8-Ölçme( Zorunlu Şart),, 9-Analiz ve İyileşme.
2006 yılına kadar tercüme firmaları kalitelerini bu şekilde sertifikalaştırdılar. EN 15038 (Translation Services Service Standards), Ülkemizde TS EN 15038 olarak yürürlüğe giren bu standartın ilk çalışmaları, 2000 yılında Avrupa Standartları Enstitüsü (CEN) tarafından oluşturulan çalışma grubunun başına EUATC’nin atanmasıyla başlamıştı. 6 yıl süren kapsamlı bilimsel ve meslekî çalışmaların meyvesini vermesinin ardından 12 Ekim 2006 tarihinde İngilizce, Fransızca, Almanca dillerinde yayınlanan EN 15038 yürürlüğe girdi .Ülkemizin standardizasyon kurumu TSE de bu belgeyi onayladı. TÇİD, TS EN 15038 numaralı Çeviri Hizmetleri Hizmet Özellikleri’nin Türkçeleştirilmesi macıyla rapor yazıcı olarak başvuruda bulundu ve kabul edildi. 2008 yılında yapılan taslak çalışmasının ardından rapor Türkçe olarak da hizmete sokuldu.
2012 yılında ÇİD ile MYK’nın uzun zamandır karşılıklı olarak yaptığı çalışmaların sonucu da meyve verdi ve 30 Eylül 2012 Dünya Çeviri Günü’nde Feriye’deki etkinliklerde MYK tarafından açıklandığı gibi Mesleki Yeterlilik Kurulu Kasım ayında Resmi Gazete’de yayınlanacak olan haber ile çeviride MYK kurallarını açıklayarak mesleğimize belli bir standart getirilmesinde belirleyici olacaktır. Bu durum ile elma ile armudun birbirinden ayrılacağını, yeminli çeviri büroları ile tabelalarında yeminli çeviri bürosu yazıp da çeviride kalite denetiminden bağımsız, belli bir denetim yapmadan çalıştıkları çevirmende aldıkları yazıyı, yine belli bir denetim ve çeviri sürecine tabi tutmadan aynen müşteriye gönderen çeviri bürolarının ortadan kalkacağına inanıyorum.
EN 15038 belgesine sahip çok tercüme bürosu yok, ama Kasım 2012’den sonra bu sayının artacağını umuyorum. Çeviri İşletmelerinin başındaki meslektaşlarımızın bizi bu süreç ve bu belgenin gerekliliği konusunda aydınlatmalarını ve destekleri bekliyorum. Burada Osman Bey’in bu konudaki yazısını da alıntılayarak sözlerime son veriyorum.
ÇEVİRİDE KALİTE STANDARTLARI VE BELGELENDİRME (EN 15038)
AB üyeliğinin gereği olarak işletmeler sahip oldukları kalite standartları ve metodolojileri ile değerlendirilir ve AB, aday ülkelerdeki kurum ve kuruluşların da kendi bünyesindeki kurum ve kuruluşlar ile benzer ve eşit şartlarda olmasını şart koşar.
Üyelik süreci, ülkemizde birçok alanda değişiklikler yaşanmasını sağlamış ve sağlayacaktır. İş hayatı ve meslekler konusunda da bazı değişiklikler olacak, iş yaşamının kuralları değişecek, meslekler “atadan ya da ustadan” öğrenildiği gibi yapılmayacaktır.
Sertifika sahipliği, meslek kuruluşlarına üyelik, mesleki gelişim kursları ön plana çıkacaktır. Hizmet alan ile hizmet veren açısından yapılan işin kalitesi ile birbirlerine karşı sorumlu davranmaları (mesleki sorumluluk) vazgeçilmez bir şart olacaktır. AB ile uyum sürecinde ve bilgi toplumu olma yolunda ülkemizde çeviri sektörü ve sektörün yapı taşlarını oluşturan çeviri işletmelerine, profesyonel anlamda meslek edinmiş çevirmenlere ve eğitim kurumlarına olan ihtiyaç artacaktır.
Bu süreç içinde çeviri ihtiyacı olanlar yüksek kaliteli ve küresel olarak kabul edilmiş standartlarla desteklenen hizmete ve bu hizmeti üreten yönetim anlayışına yönelecektir.
Küresel anlamda kabul edilmiş standartların uygulanması (ISO 9001:2000 ve EN 15038:2006), çeviri hizmeti üreten şirketlerin AB ile uyumunun tesisi ve/veya güçlendirilmesi açısından önemli rol oynayacaktır.
Çeviride Kalite Standartları
*Prosedür ve çalışma metotlarının oluşturulması
*Yönetim ve çalışanların sürekli izlenmesi
*Çeviri hizmeti sunumunda performans ölçümlerinin geliştirilmesi
*Müşterilerin çeviri hizmet taleplerinin işin alanı, boyutu ne olursa olsun, her defasında aynı süreç standardı ile karşılanacağı garantisi*Müşteriye odaklanma, süreçlerin izlenmesi ve denetlenmesi garantisinin sağlanması
*Çeviri yönetiminde insan kaynaklarının ve çevirmenlerin sürekli gelişiminin sağlanması, geliştirilmesi, performanslarının ölçülmesi
*Uluslararası kalite standartlarının uygulanması beraberinde
*Meslekte profesyonelleşmeyi
*Etik kuralları
*Meslek standartlarını
*Sözleşme müessesesini zorunlu kılacaktır.
EN 15038:2006 CEN (Avrupa Standardizasyon Komitesi) tarafından Kabul edilmiş bir standart olup, Çeviri Hizmeti Sağlayanların kalite hizmet şartlarını tanımlar.
EN 15038, yazılı çeviri hizmetlerinin kalitesi ve hizmet üretim sürecinin, her zaman müşteri talebini karşılayan en yüksek kalite standartlarında olmasını ve üretilen hizmetin izlenebilirliğini şart koşmaktadır.
EN 15038’e göre, Çeviri Hizmeti Sağlanırken standartların öngördüğü
İnsan ve Teknik Kaynaklar,
Kalite ve Proje Yönetimi,
Sözleşme Çerçevesi ve
Hizmet Prosedürleri şartlarının gereklilikleri yerine getirilir.
En 15038 Kalite Standartlarını uygulamak, sadece prosedürleri kayıt altına almak değildir.
Müşterilere Çeviri Hizmetleri Sağlayıcısı olarak; çevirilerini beklentilerini karşılar nitelikte sunmak için en uygun çevirmeni atayıp, çeviriyi yapan kadar yetkin ve profesyonel bir düzeltmen tarafından kontrolünün ve yine standardın gerekliliği olarak denetlenmesi şart koşulmaktadır.
EN 15038 Standartları Kalite Yönetim Sistemi, Çeviri Hizmetleri Proje Yönetimi, Müşteri İlişkileri, İnsan Kaynakları ve Teknik Kaynaklar Yönetimi ile üretilen hizmetin izlenmesi ve yapılan işlerin arşivlenmesi ve değerlendirilmesi ve izlenme yöntemini ve kayıt altına almayı sorgular ve gereklilik şartlarını arar.
*ISO 9001:2000 tüm dünyada bilinen tüm sektörlere ve iş kollarına uygulanabilir Toplam Kalite Yönetim sistemidir.
* EN 15038:2006 Standartları ise çeviri(yazılı) hizmeti sağlayanlar için oluşturulmuştur.
Müşteri beklentileri arttıkça kalite her zamankinden daha çok yaşamsal önem taşıyacak, çeviri hizmeti sağlayan şirketlerin kurumsal kimliklerinin tanımlayıcı bir unsuru olacaktır.
Osman KAYA
Çeviri İşletmeleri Derneği Başkanı
